Kontrola podatkowa i jej przebieg

Kontrola podatkowa, chociaż budzi niepokój wśród wielu podatników, jest istotnym elementem systemu podatkowego. Instytucję kontroli podatkowej reguluje Dział VI ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Zgodnie z art. 281 Ordynacji podatkowej, organy podatkowe pierwszej instancji przeprowadzają kontrolę podatkową u podatników, płatników i inkasentów oraz ich następców prawnych, zwanych kontrolowanymi. Celem kontroli, jak określono w art. 281 par. 2, jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się ze swoich obowiązków podatkowych.

Wszczęcie kontroli podatkowej - jak wygląda?

Kontrola podatkowa wszczynana jest z urzędu, co oznacza, że to organ administracji skarbowej wyznacza kontrolowanego oraz określa zakres kontroli. Urząd skarbowy nie musi wszczynać kontroli na wniosek obywatela czy przedsiębiorcy, chociaż może to być impuls do podjęcia działań. Decyzja o wszczęciu kontroli należy wyłącznie do organu podatkowego.

Organ podatkowy musi powiadomić o kontroli z wyprzedzeniem, z wyjątkiem sytuacji określonych w art. 282c Ordynacji podatkowej, takich jak kontrola dotycząca zasadności zwrotu podatku naliczonego lub nieujawnionych źródeł przychodów.

Jak przebiega kontrola z urzędu skarbowego?

Pierwszym etapem kontroli jest wysłanie zawiadomienia do kontrolowanego. Zawiadomienie musi zawierać określone elementy, a kontrola może rozpocząć się po upływie 7 dni od doręczenia zawiadomienia i przed upływem 30 dni od tego doręczenia. Kontrola odbywa się w siedzibie kontrolowanego, w miejscu przechowania dokumentacji oraz w miejscach prowadzenia działalności. Kontrolowany ma obowiązek zapewnić dostęp do dokumentacji oraz umożliwić kontrolującym wykonywanie ich zadań w godzinach prowadzenia działalności.

Termin zakończenia kontroli powinien być określony w upoważnieniu do jej przeprowadzenia i powinien zakończyć się bez zbędnej zwłoki. Termin może być przedłużony, ale wymaga to poinformowania kontrolowanego i podania przyczyny. Dokumenty uzyskane po zakończeniu kontroli nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

Obowiązki i prawa podmiotu kontrolowanego

Podstawowym prawem kontrolowanego jest możliwość uczestnictwa w kontroli podatkowej, co może odbywać się osobiście lub poprzez pełnomocnika. Kontrolowany ma również prawo do wglądu w akta sprawy i sporządzania notatek. Kontrolowany ma także obowiązki, takie jak umożliwienie filmowania, fotografowania oraz udostępnienie dokumentów w języku polskim.

Kontrolowany i jego przedstawiciel muszą udzielać wszelkich wyjaśnień związanych z kontrolą oraz zapewnić kontrolującym warunki do pracy i swobodne przemieszczanie się po terenie jednostki kontrolowanej.

Niespodziewana kontrola podatkowa

Kontrola podatkowa może być wszczęta bez zapowiedzi w przypadkach określonych w art. 282c Ordynacji podatkowej, np. gdy dotyczy nieujawnionych źródeł przychodów lub niezgłoszonej działalności gospodarczej.

Jak wygląda protokół kontroli podatkowej?

Protokół kontroli podatkowej jest dokumentem podsumowującym kontrolę, zawierającym m.in. wskazanie kontrolowanego, osób kontrolujących, przedmiotu i zakresu kontroli oraz opis ustaleń faktycznych. Kontrolowany ma prawo do złożenia zastrzeżeń i wyjaśnień do protokołu w terminie 14 dni od jego doręczenia.

Od kontroli do postępowania

Po zakończeniu kontroli podatkowej organ może wszcząć postępowanie podatkowe, jeśli ujawniono nieprawidłowości. Postępowanie to powinno być wszczęte w ciągu 6 miesięcy od zakończenia kontroli. Podatnik ma możliwość skorygowania deklaracji zgodnie z protokołem kontroli przed wszczęciem postępowania.

Różnice między kontrolą podatkową a kontrolą celno-skarbową

Kontrola podatkowa i celno-skarbowa różnią się zarówno zakresem, jak i procedurami. Kontrola celno-skarbowa nie wymaga zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, ma szerszy zakres i nie daje możliwości złożenia zastrzeżeń do wyniku kontroli.

PODSUMOWANIE

Kontrola podatkowa jest istotnym narzędziem weryfikacji wywiązywania się podatników z obowiązków podatkowych. Chociaż może budzić obawy, właściwe przygotowanie i współpraca z organem podatkowym mogą uczynić ten proces mniej stresującym. Warto pamiętać o swoich prawach i obowiązkach oraz konsultować się z profesjonalistami w razie wątpliwości.a

Skontaktuj się z Prawnikiem Patrycją Kosowską w sprawie::

email: kancelaria@jasna3.com.pl
tel.: 81 820 05 64