Nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności z art. 777 k.p.c. – formalność, która może sprawiać trudności

Wprowadzenie

Akt notarialny z klauzulą wykonalności jest jednym z efektywnych narzędzi zabezpieczenia kontraktów, pozwalającym na szybkie i sprawne dochodzenie roszczeń przez wierzyciela. Na mocy art. 777 § 1 pkt 4, 5 i 6 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.), dłużnik może poddać się egzekucji, co znacznie upraszcza proces dochodzenia należności. Niemniej jednak, mimo że nadanie klauzuli wykonalności powinno być formalnością, w praktyce sądy często odmawiają jej nadania. Dlaczego tak się dzieje?

Czym jest klauzula wykonalności w przypadku aktu notarialnego?

Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, takim jak akt notarialny, oznacza, że dokument ten staje się tytułem wykonawczym, co umożliwia prowadzenie egzekucji przeciwko dłużnikowi. Zgodnie z art. 777 § 1 k.p.c., akt notarialny może stanowić tytuł egzekucyjny, jeżeli spełnia określone warunki, takie jak precyzyjne określenie obowiązku dłużnika oraz terminu jego wykonania.

Procedura nadania klauzuli wykonalności

Wierzyciel, posiadając akt notarialny, może wystąpić do sądu z wnioskiem o nadanie mu klauzuli wykonalności. Zgodnie z art. 781(1) k.p.c., sąd powinien rozpoznać taki wniosek niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni od jego złożenia. W tym postępowaniu sąd nie ocenia już ważności czynności prawnej, a jedynie sprawdza, czy akt notarialny spełnia przesłanki określone w art. 777 § 1 k.p.c.

Czy konieczna będzie obecność w sądzie?

Nie. Sąd nadaje klauzulę wykonalności na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. Oznacza to, że po rozpoznaniu wniosku sąd albo prześle postanowienie o oddaleniu wniosku, albo tytuł egzekucyjny opatrzony klauzulą (tytuł wykonawczy).

W jakim terminie zostanie rozpoznany wniosek?

Zgodnie z art. 781(1) KPC, sąd powinien nadać klauzulę wykonalności niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni. Jest to termin instrukcyjny, który w praktyce może być dłuższy. Zwykle rozpoznanie wniosku o nadanie klauzuli zajmuje od 2 do 4 miesięcy, choć wszystko zależy od konkretnego przypadku.

Do którego sądu skierować wniosek?

Wniosek należy skierować do sądu właściwości ogólnej dłużnika. Najczęściej będzie to adres widniejący w akcie notarialnym, chociaż nie jest to zasadą. Warto zweryfikować, czy adres dłużnika jest aktualny. W przypadku przedsiębiorców można to sprawdzić np. w CEIDG lub KRS. Jeśli sąd uzna się za niewłaściwy, przekaże sprawę do odpowiedniego sądu.

Czy wniosek podlega opłacie?

Tak, zgodnie z art. 71 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, opłata wynosi 50 zł. Najprościej jest uiścić opłatę na rachunek właściwego sądu, a następnie załączyć potwierdzenie przelewu do wniosku.

Czy sąd może odmówić nadania klauzuli wykonalności?

Tak, sąd może odmówić nadania klauzuli wykonalności w przypadkach określonych w art. 782(1) § 1 KPC:

• gdy wniosek jest sprzeczny z prawem albo zmierza do obejścia prawa,
• gdy roszczenie objęte tytułem egzekucyjnym uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument potwierdzający przerwanie biegu przedawnienia. Sąd nie bada przedawnienia odsetek wymagalnych po powstaniu tytułu egzekucyjnego.

Przyczyny odmowy nadania klauzuli wykonalności

Pomimo jasno określonych przepisów, sądy często odmawiają nadania klauzuli wykonalności. Najczęstsze przyczyny to:

• niedokładne określenie obowiązku – Jeżeli akt notarialny nie precyzuje dokładnie obowiązku dłużnika i jego źródła, sąd może odmówić nadania klauzuli; dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy oświadczenie dłużnika zostało złożone w odrębnym akcie notarialnym,
• nieprecyzyjne wskazanie terminu wykonania obowiązku – sąd może odmówić nadania klauzuli, jeżeli akt notarialny nie zawiera precyzyjnych terminów wykonania obowiązku lub zdarzenia, od którego zależy jego wykonanie,
• brak precyzyjnego określenia sumy pieniężnej – jeżeli w akcie notarialnym nie została dokładnie określona suma pieniężna lub jej maksymalna wysokość, sąd może odmówić nadania klauzuli,
• błąd w określeniu dłużnika – w przypadku, gdy wskazana w akcie osoba nie jest dłużnikiem osobistym, a jedynie odpowiada majątkiem obciążonym hipoteką lub zastawem, sąd może odmówić nadania klauzuli.

Czy istnieje termin na złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności?

Zasadniczo nie ma określonego terminu, jednak niektóre akty notarialne mogą przewidywać konkretny termin na złożenie wniosku. Dlatego warto złożyć wniosek przed upływem wskazanego w akcie notarialnym terminu.

Co trzeba załączyć do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności?

Należy załączyć wypis aktu notarialnego i potwierdzenie uiszczenia opłaty. Warto również sprawdzić, czy akt notarialny nie przewiduje innych warunków, takich jak uprzednie wezwanie do zapłaty. W takim przypadku konieczne będzie załączenie kopii wezwania oraz potwierdzenia jego nadania listem poleconym. Nie ma potrzeby załączania odpisu wniosku wraz z załącznikami – wystarczy jeden egzemplarz dla sądu.

Mam już tytuł wykonawczy. Co teraz?

Posiadając tytuł wykonawczy, należy skierować wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do komornika sądowego. Powinien to być komornik właściwy ze względu na miejsce zamieszkania (siedzibę) dłużnika, z wyjątkiem niektórych przypadków, takich jak egzekucja z nieruchomości.

PODSUMOWANIE

Nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu powinno być formalnością, jednak w praktyce często sprawia trudności. Kluczowe znaczenie ma precyzyjne określenie zobowiązania dłużnika w akcie notarialnym oraz zgodność z wymogami art. 777 § 1 k.p.c. Aby uniknąć problemów z uzyskaniem klauzuli wykonalności, warto korzystać z profesjonalnej pomocy prawnej na etapie sporządzania aktu notarialnego.

Skontaktuj się z Prawnikiem Patrycją Kosowską w sprawie::

email: kancelaria@jasna3.com.pl
tel.: 81 820 05 64